Leendert Izelaar

Arbeidsjurist

De wetgeving rondom zelfstandigen is al lange tijd een heet hangijzer binnen het arbeidsrecht. Wie al wat langer meeloopt in dit vakgebied heeft verscheidene voorstellen de revue zien passeren. De VAR (Verklaring Arbeidsrelatie), de BGL (Beschikking Geen Loonheffing) en de wet DBA (Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties) bleken allemaal geen oplossing te bieden. Daarom werkt minister Koolmees aan een nieuwe oplossing. Op 26 november jl. bracht hij de Tweede Kamer op de hoogte van de voortgang in dit complexe dossier. Hierbij doen wij dat richting u.

Zzp’ers hebben een belangrijke rol op de huidige arbeidsmarkt. Veel opdrachtnemers kiezen bewust voor het ondernemerschap. Maar de groei van het aantal zzp-ers leidt ook tot problemen als schijnzelfstandigheid en kwetsbare zelfstandigen. Hier wil het kabinet tegen strijden, maar tegelijkertijd wil zij regelgeving niet onduidelijk of onnodig ingewikkeld maken. Minister Koolmees werkt daarom aan vier maatregelen: de opdrachtgeversverklaring, verduidelijking van het begrip gezag, arbeidsovereenkomst bij een laag tarief en opt-out bij een hoog tarief.

Opdrachtgeversverklaring

De huidige wetgeving biedt onvoldoende duidelijkheid over het antwoord op de vraag wanneer sprake is van een zzp’er en wanneer van een werknemer. Via een korte en begrijpelijke webmodule kunnen opdrachtgevers daarom straks een verklaring krijgen, als uit de antwoorden blijkt dat geen sprake is van een dienstbetrekking. Deze webmodule wordt gebaseerd op eerdere rechterlijke uitspraken en in samenspraak met wetenschappers en vakbewegingen vormgegeven. De verwachting is dat deze module eind 2019 klaar is.

Verduidelijking gezag

Koolmees wil duidelijker vastleggen wat wordt bedoeld met een gezagsverhouding. De gezagsverhouding is namelijk kenmerkend voor de arbeidsovereenkomst. Wanneer er dus duidelijkheid is over de gezagsverhouding weten zelfstandigen en opdrachtgevers zelf of er wel of niet sprake is van een arbeidsovereenkomst. De minister vindt het lastig om algemene regels te geven, omdat het altijd om het totaalbeeld gaat. Daarom zal hij waarschijnlijk indicaties en voorbeelden opnemen. De verwachting is dat deze definitie per 1 januari 2019 klaar zal zijn. Deze zal worden opgenomen als bijlage bij het Handboek loonheffingen van de Belastingdienst.

Arbeidsovereenkomst bij laag tarief (ALT)

Het moet straks niet meer mogelijk zijn om zelfstandigen langdurig in te huren tegen een laag tarief. Zo wordt schijnzelfstandigheid en concurrentie op arbeidsvoorwaarden bestreden. Het gaat om twee mogelijke varianten: een laag tarief (€ 15 tot € 18) in combinatie met een lange overeenkomst (meer dan 3 maanden) of een laag tarief gecombineerd met reguliere bedrijfsactiviteiten van de opdrachtgever. De conceptwetgeving wordt volgens de planning in de eerste helft van 2019 bekendgemaakt, met verwachte inwerkingtreding op 1 januari 2021.

Opt-out

Zelfstandige ondernemers die tegen een hoog tarief werken kunnen er straks bewust voor kiezen om niet voor loonheffing en werknemersverzekeringen in aanmerking te komen. Zo hebben zij en hun opdrachtgevers meer zekerheid. Deze mogelijkheid zal samen met de vorige maatregel in een nieuwe wet worden gegoten.

Handhaving DBA

Uiteraard mooi al die plannen, maar wat gebeurt er tot die plannen er zijn? Zoals u ongetwijfeld al wist, is de handhaving van de DBA opgeschort tot 1 januari 2020, met uitzondering van kwaadwillenden.

Conclusie

Het onderscheid tussen zzp’ers en werknemers heeft (terecht) de aandacht van het kabinet. Wetgeving om dit onderscheid te verduidelijken staat in de steigers. Tot die tijd staat actieve handhaving op een laag pitje. Als er meer duidelijk is dan brengen we u hiervan op de hoogte. Heeft u vragen of opmerkingen? Neem dan contact met ons op via douwe@florys.nl of 0184 – 208 208.

Dit artikel is gebaseerd op de brief van minister Koolmees aan de Tweede Kamer: https://www.rijksoverheid.nl/documenten/kamerstukken/2018/11/26/kamerbrief-voortgang-uitwerking-maatregelen-werken-als-zelfstandige