Op staande voet ontslag? Zo voorkom je een juridisch mijnenveld
Een op staande voet ontslag is één van meest ingrijpende maatregelen die een werkgever kan nemen: het dienstverband eindigt per direct, zonder opzegtermijn, zonder transitievergoeding en vaak zonder recht op WW. Toch blijkt in de praktijk dat veel ontslagen op staande voet vaak juridisch wankel is. Daarom kan een vaststellingsovereenkomst (VSO) vaak een verstandiger alternatief zijn. In dit artikel lees je hoe je een ontslag op staande voet ombuigt naar een VSO, waar je op moet letten en hoe je juridische risico’s beperkt.
Waarom is ontslag op staande voet risicovol?
De wet stelt strenge eisen aan een op staande voet ontslag. Er geldt een drieledige toets:
- Dringende reden ontslag
Er moet sprake zijn van een ernstige gedraging, zoals diefstal, fraude, grove belediging, bedrog, sabotage of ernstige verstoorde arbeidsrelatie. De gedraging moet zo ernstig zijn dat van de werkgever niet verwacht kan worden het dienstverband voort te zetten. - Onverwijld
Het ontslag moet direct (onverwijld) worden gegeven zodra de werkgever bekend wordt met de dringende reden ontslag. Er mag geen onnodige vertraging zitten tussen de constatering en het ontslag. - Direct meedelen van de reden
De werkgever moet meteen de werknemer in duidelijke termen laten weten waarom het op staande voet ontslag wordt gegeven. Latere aanvulling van de reden is in beginsel niet toegestaan.
Gevolgen van een geldig ontslag op staande voet:
Een ontslag op staande voet heeft zware consequenties voor een werknemer:
- Geen recht op transitievergoeding
- Geen recht op WW-uitkering (de werknemer wordt geacht verwijtbaar werkloos te zijn)
- De arbeidsovereenkomst eindigt per direct zonder opzegtermijn
Bij onzorgvuldigheid loopt de werkgever daarom het risico dat het op staande voet ontslag vernietigbaar is en kan de werknemer (via de kantonrechter) herstel in dienst of een schadevergoeding eisen.
Hulp nodig bij een op staande voet ontslag?
Onze arbeidsjuristen van Florys staan voor jou klaar! Wil je sparren over een concrete casus of heb je vragen over dit onderwerp? Neem gerust contact met ons op. We denken graag met je mee.
De kracht van een vaststellingsovereenkomst (VSO)
Een vaststellingsovereenkomst, ook wel beëindigingsovereenkomst genoemd, is een overeenkomst tussen werkgever en werknemer om het dienstverband met wederzijds goedvinden te beëindigen. Een VSO biedt uitkomst wanneer je twijfelt over de juridische houdbaarheid van een op staande voet ontslag.
Voordelen van een VSO:
- Je voorkomt een langdurige en kostbare rechtszaak.
- Je kunt in de overeenkomst afspraken maken over de einddatum, een eventuele vergoeding en een neutrale formulering van de reden van vertrek.
- Bij een correct opgestelde VSO blijft in de regel het recht op WW-uitkering voor de werknemer behouden.
Waar moet je op letten bij een VSO:
- Het aanbieden van een VSO mag niet ten koste gaan van de onverwijldheid van het ontslag. In de praktijk betekent dit dat je eerst het ontslag op staande voet moet aankondigen, maar tegelijkertijd een VSO kunt aanbieden onder een duidelijke voorwaarde: als de werknemer niet akkoord gaat, blijft het ontslag op staande voet staan.
- Let in op de formulering van de reden van het ontslag. Als de VSO impliceert dat de werknemer verwijtbaar heeft gehandeld, kan dit leiden tot verlies van het recht op WW.
- Neem in de VSO een bedenktijd op van 14 dagen. Als deze bedenktijd niet expliciet in de overeenkomst is opgenomen, geldt op grond van de wet automatisch een bedenktijd van 21 dagen.
- Laat de VSO juridisch toetsen, bij voorkeur door een arbeidsjurist.
Praktische tips voor werkgevers
- Onderzoek eerst zorgvuldig wat er is gebeurd en of er daadwerkelijk sprake is van een dringende reden ontslag.
- Moet je nader onderzoek doen? Zet de werknemer dan tijdelijk op non-actief en houd hem op de hoogte van de voortgang en verwachte uitkomst.
- Verzamel schriftelijk bewijs en nodig de werknemer uit voor een hoor en wederhoor-gesprek.
- Handel snel, maar de tijd voor juridisch advies.
- Formuleer de ontslagbrief zorgvuldig. Vermeld de dringende reden ontslag en het aanbod van een VSO.
- Laat de werknemer geen werkzaamheden meer verrichten tijdens de bedenktijd voor de VSO.
- Zorg dat de werknemer niet het gevoel krijgt dat hij onder druk wordt gezet om te tekenen. De VSO moet vrijwillig en zonder dwang tot stand komen.
- Wees realistisch: een VSO vereist vaak een financiële tegemoetkoming om aantrekkelijk te zijn voor de werknemer.
Wanneer is een vaststellingsovereenkomst (VSO) een betere keuze?
In veel gevallen is een goed onderhandelde VSO voor beide partijen aantrekkelijker dan het juridische risico van een op staande voet ontslag.
Een vaststellingsovereenkomst (VSO) verdient overweging als:
- Het bewijs voor de dringende reden ontslag niet waterdicht is.
- Je reputatieschade of escalatie (onrust, mediaclaim) wilt vermijden.
- Je de werknemer een zekere compensatie wilt bieden én een zachte manier van uitdiensttreding wilt faciliteren.
- Je de rechtszekerheid wilt vergroten en de kans op een langdurige rechtszaak wilt minimaliseren.
Waarom specialistisch advies cruciaal is
Bij Florys begrijpen we dat elk ontslag een unieke casus is. Onze arbeidsjuristen kunnen helpen bij:
- Het analyseren of er feitelijk sprake is van een geldige dringende reden ontslag.
- Het opstellen of controleren van de VSO.
- Onderhandelingen met de werknemer.
- Juridische risico-analyse (zoals risico op vernietiging van het ontslag).
Zo zorg je dat je juridisch sterk staat én dat je de menselijke kant niet uit het oog verliest.
Florys denkt met je mee
Bij Florys begrijpen we dat elke ontslagsituatie maatwerk is. Onze arbeidsjuristen helpen je om de juiste afweging te maken tussen een ontslag op staande voet en een vaststellingsovereenkomst (VSO). We zorgen ervoor dat je juridisch sterk staat én dat je de menselijke kant niet uit het oog verliest.
Wil je sparren over een concrete casus of heb je vragen over dit onderwerp? Neem gerust contact met ons op. We denken graag met je mee.
Veelgestelde vragen over ontslag op staande voet en de VSO
Wat is een op staande voet ontslag precies?
Een ontslag op staande voet is een onmiddellijke beëindiging van het dienstverband zonder opzegtermijn of vergoeding, vanwege een dringende reden.
Wanneer mag een werkgever op staande voet ontslag geven?
Dit mag alleen bij ernstige gedragingen, zoals diefstal, fraude, bedrog of een ernstig verstoorde arbeidsrelatie, en moet direct worden meegedeeld.
Waarom is een op staande voet ontslag vaak risicovol?
Omdat de wet strenge eisen stelt. Bij fouten in procedure of bewijs kan de rechter het ontslag vernietigen, waardoor de werknemer recht kan hebben op herstel of een schadevergoeding.
Wat is het voordeel van een vaststellingsovereenkomst (VSO)?
Een VSO voorkomt juridische onzekerheid, biedt ruimte voor afspraken over vergoeding en einddatum en houdt vaak het recht op WW in stand.
Waar moet je op letten bij het opstellen van een VSO?
Zorg voor een neutrale formulering van de reden, neem bedenktijd op en laat de overeenkomst juridisch toetsen om risico’s te beperken.
Meer weten over arbeidsrecht?


